1- SUNU
"Bir şiir yıllığı hazırlamanın birçok nedeni olabilir. Örneğin, seçeceğiniz sınırlı sayıdaki §airlerden ve onların poetikalarından yola çıkarak ülke şiirini yönlendirmek isteyebilirsiniz." demiştim 2002 yılının şiirini değerlendirirken. Ama hazırladığım yıllığı, Türk şiirinin fotoğrafını çekmekle sınırlandırmak zorunda kalmıştım. Açıktı bunun nedeni. Yazılagelen şiirin oluşturduğu bütüne bakmakla, ancak sağlıklı bir tartışma ortamı oluşturulabilirdi. Ne yazık ki beklediğim olmadı. On dört yazı gördüm 2002 Şiir Yıllığına ilişkin. çoğu sevgiyle yazılmış yazılardı. Birkaçı ise oldukça düzeysizdi. Nesneye bakıp düşünce üretecekleri yerde, kafalarındaki kirliliği yansıtmavı yeğlemişlerdi. Tuhaf elbette. Şiirin gelişim ivmesinin yavaşladığını, sıradanlaştığını söyleyen onca insan olmasına karşın, yılın şiirinden yola çıkarak tek bir görüş getirilmemişti. Bir yerden başlanabilirdi oysa. Şiirden yana bir girişim, bir kalkışma oluşturulabilirdi bu. Olmadı.
Bir yılın bitişinde, yenisinin ise başlangıcındayız gene. Şimdilerde, Türk şiirinin büyük bir çöküntü yaşadığı daha yüksek bir sesle söylenir oldu. Bu noktada olunması ve şiirin onca yıldır birikegelen sorunlarının pekişmesi, 2003 şiirine ilişkin bir yıllık hazırlamayı gerekli kıldı. Türk şiirinin daha net çekilmiş bir fotoğrafı bu. Şiirimizin gereksindiği tartışmanın ilk sözleri olarak da genişçe bir inceleme yapma zorunluluğu duydum. Elbette beklentim, ortaklaşa düşünmeyi amaçlayacak bir tartışmanın, şiirden yana başlamasıdır. Bu başarılırsa, gelecek yılların şiirini içeren ve haber veren, sınırlı sayıdaki şairlerin olduğu bir yıllık hazırlanabilir, hazırlanmalı da. Bu aranış tek taraflı olamaz. Şairler, eleştirmenler ve okuyucular için bu aranışta eylemli olmak, doğal bir görev sayılmak gerekir. Çünkü kültürel oluşumlarda kimse bağımsız olamaz. Şiirin bireysel ve biricik bir uğraşı olması da bu gerçeği değiştiremez. Şiirin gereksindiği iklim, herkes içindir ve gereklidir. Bunun sağlanamaması durumunda yetenekli ve birikim li olmanın, çok çalışmanın yetkin şiirleri getirmesi olanaksız görünüyor. İşte anlaşılmayan bu.
Günümüzde sanatsal yaratıları tartışmak gittikçe zorlaşıyor. Çünkü üretim ilişkileri, toplumsal ilişkilenmeler, pazar ekonomisinin gözetilmesi" sınıfsal çıkarlar, medyatik yapılanma; şair öznenin kariyerizmi, popülizmi, eyyamcılığı, pragmatizmi..; içinden çıkılması çok zor, karmaşık bir yapı oluşturmuş durumda. Görünen o ki, şiir üzerinden yapılacak bir tartışma, bütün bu alanları içermek zorunda. Ancak bunun sonucunda, hiçbir zaman saf olması beklenmese de, ayıklanmış bir şiire varılabilir gibi görünüyor. İnsandan ve onun geleceğinden yana bir şiire ulaşmak için başka yol yok gibi. Yoksa cüzamlılar gemisine bindirilip sürgüne gönderilen şiirin geri gelmesini sağlamak olanaksızlaşacaktır. Oysa, insani bir gereklilik olarak bütün gelecek zamanlarda da var olacak şiirin; daha şimdiden yok edilmesiyle yüz yüzeyiz. Bir sorumlu aranacaksa, elbette ilk us'a gelen şair özne olacaktır. Şiir yazma adına, onun gösterdiği eylemlilik, şiirin gereksindiği bir tutarlılığı içermiyor çünkü. Artık şiire adanmış bir ömür sürmüyor şairler. Şiir yazmanın gerektirdiği donanımı edinmek gibi bir sorunları da yok. Şiir yazmada bilinen tekniklerin, bunların en alışılmış ve kolay olanını kullanmakta yetiniyorlar. Böylece gelişen değil, genişleyen bir şiir yazılıyor. Dahası, birikegelen şiir bilgilerinin hiçbir önemi yok çoğu için. Bir şiirin, ürettiği (içerdiği) yeni şiir bilgileri oranında bir değerinin olabileceği bile fark edilmiş değil. Elinizdeki bu yıllıkta, bu söylenenleri doğrulayan örnekler var daha çok. Bu toplamın, dergilerde (1) kalan tüm şiirleri karşıladığını ve onlar adına da açıklayıcı olduğunu rahatça söyleyebilirim. Elbette bu vurgu, tartışmanın zorunluluğunu imlesin diyedir.
Bir şey daha var: Şairler, deneme ve eleştiri yazarları yazdıklarıyla bir düşüncenin oluşmasını sağlamalı. Bu, giderek, yazdıkları derginin düşüncesi, sanat anlayışı olmalı. Tartışmalar da bunun üzerinden gerçekleşmeli elbette. Kimsenin böyle bir sorunu yok. Bu nedenle, yıllık hazırlamak için onlarca dergiyi izlemek de gerekmiyor. Çünkü bütün dergilerin şairleri ortak. Dergilerin birkaçını izlemekle de aynı sonuca varılabilir. Bu savrukluk, ilkesizlik demek daha doğru, sanatsal bir düşüncenin oluşmasını da engelliyor ister istemez. Belki de, öncelikle bunu gidermek için işe koyuımalı. Göreceğiz.
Bu çalışmayı yaparken benden daha çok kaygılanan, emek harcayan dostlarıma, öğrencilerime teşekkür ederim.
Adam Sanat, Adı Yok, Agora, Ağır Ol Bay Düzyazı, Akatalpa, Ardıç Kuşu, Ay, Akköy, Simav Anadolu, Aries, Amik, Akrapol, Akşam-lık, Bahçe, B(aşk)a, Budala, Beşparmak, Beyaz Manto, Çağdaş Türk Dili, Cumhuriyet Kitap, Damar, Dize, Düşe-yazma, 4. Kat, E, Hece, Edebiyat ve Eleştiri, Eski, Gösteri, Güzel Yazılar, Gediz ,ısıık, lstranca Rüzgari Sanat ve Edebiyat Pınan, İmgelem Çocuklan, İmlasız, Karalama4, Karşıkalem, Kavram-Karmaşa, Kılavuz, Kıyı, Kaşgar, Kanat, Kuvayı Milliye, Kitap-lık, Kuzey Yıldızı, Kül, Kumyazılan, Lül , Melez (Almanya), Nikbinlik, Nar, Öteki-siz, Pencere, Radikal Kitap, Şarapya, Şair Venüs, Şiiri Özlüyorum, Sanat ve Hayat, (S)imge, Sunak, Uzak, Üç Nokta, Ücra, Varlık, Virgül, Wesvese, Yarabandı, Yom Sanat, Yitik Düşler...
Veysel ÇOLAK Karşıyaka 2003
Veysel ÇOLAK
|
