1- Sunu
Şairlerin, yazılagelen şiiri günü gününe izlemeleri gerektiğini; hatta bunun bir zorunluluk olduğunu düşünmüşümdür hep. Böylesine bir eylemlilik, yazılan şiirlerin yüzleşmesini sağlayacaktır. Pek fark edilmese de belirleyici olan, yeni aranışları başlatan budur. Çünkü, diğer şiir pratiklerini çözümleyemeyen bir şairin kendi şiirinj özgün kılması ve oluşturması olanaksız gibj görünüyor. Bu bağlam düşünüldüğünde, her şairjn ulusal şiirj jzleyjp, en azından kendi içjn, genel değerlendjrmeler yapması gerektiğinj rahatça söyleyebjlirjz. Bu çalışmasıyla elde edeceği şiir bilgisj, doğal olarak, kendi şiirini geliştirmesine yeni olanaklar sunacaktır. Bu süreci yaşayan şairlerin daha verimli olabileceğini ve daha güzel şiirler yazacağını düşünmek, yanlış olmaz sanıyorum. Cemal Süreya, dergilerde yayımlanmış şiirlerin, diğer şairlere gönderjlmiş bir mektup olduğunu düşünür. Özellikle gençlerden geliyorsa bu mektup, daha bir önem kazanır. Bu yaklaşım da, yaşayan şiirin dikkatle izlenmesi gerektiğini vurguluyor. Kestirmeden söylemek gerekirse, her şair bir şiir yıllığı hazırlayacakmış gibi, özenle izlemelidir yayımlanan şiirleri. Şiirin geleceği için sonuçlar çıkartmalıdır bundan. Olanı saptayıp olması gerekenin peşine düşmelidir. Böyle baktığım içjn önem¬siyorum şiir yıllıklarını.
Ne yazık ki, çark böyle işlemiyor. Şairletjn büyük bir çoğunluğu, bir diğerinin şiirini okumuyor bile. İyice yerleşmiş bu tutum nedeniyle, dergileri de izleme gereği duymuyor. Dergilerin, şiir kitaplarının şairlerin sayısı kadar tüketilmeyişi de belgeleyip kanıtlıyor bu açmazı. Ciddi bir sorun, ciddi bir içtensjzlik bu. Şairjn, kendjnj şiire karşı kurması da denebilir buna. Bir öngörÜ değil bu söyle¬diklerim. Şiir yazan, bazı dergjlerde görünmeyi başaran, birkaç kjtaba ulaşmış onlarca şair (1) tanıyorum düzenli olarak bjr iki dergi bile izlemeyen. Poetik metinleri de oku¬muyor bunlar. Şiire ilişkin yazı yazmalarını istediğinizde, bir tek cümle kuramadıklarını görÜyorsunuz. Şiirin düz¬yazıdan kolayolduğunu sanıyorlar; hep olageldiği gibi. Oysa, düzyazıda başarılı olamayanların, başarılı şiirler yazamayacağı kanıtlanmış bir bilgidir. Şiirde yapı, biçim, biçem, imge, simge, ses, esin, derin düşünme gibi belirleyici öğelerin bilgisini edinip kullanır hale gelmeden yazılacak her şiir-eksik olacaktır. Söz ve anlam sanatları için de bu yargı geçerlidir. Behçet Necatigil, şiir yazmak için en az mecaz bilgisini gerekli görür. Şiir diye dayatılan metinlerde bu bile yok. Şairlik; eğitjmi bitmeyen, sürekliliği gereksjnen aranışlar edimidir. Durum bu kadar açıkken, şiire kallu¬şanların öylesine umursamaz olmaları, anlaşılır değjldir elbette. Burada sözÜ edilen şiir eğitiminden geçmeyen şairin çoğunlukta olduğu bir toplumda, okuyucudan, şiir adına kimsenjn bir beklentisj olamaz.
Öte yandan medyanın dayattığı, popülizmin yaygınlaştırdığı şiir; şairin kendiyle yüzleşmesini gündeme taşımalıdır. Birincil görev de bu olsa gerek. Yoksa Attila İlhan'ın dediği gibi, "beğenilen her şeyi reddeder" duruma düşersiniz.. Bu da, beğenilen bir şiir yazamadığınız anlamına gelir. Şiirin, yaşananla örtüşmesi de önemli elbette. Esin kaynakları, her şair için aynı olabilir. Ama, içinde olunan toplumun ürettiği sorunları herkes sınıfsal konumuna uygun yaşayıp algılayacaktır kuşkusuz. Bu da, dünya görüşlerinin belirlediği bir şiirin yazılmasına yöneltecektir şairi. "Şiirde dünya görüşünün yeri yoktur, dünya görüşünden arınınadan büyük şiir yazılamaz." yalanı; şimdilerde doğruymuş gibi benimsense de, doğru olan şudur: her şiir, her kültürel üretim, sonuçta, politiktir. Bunun algılanmasıyla işe başlanabilir öncelikle. Yoksa, 1980'den bu yana yaşamın dışına düşen şiirin insandan ve onun geleceğinden yana etkin bir kültürel öğe olması iyice zorlaşacaktır.
Bu açılardan bakıldığında, genelde, Türk şiirinin gerilediğini saptamak durumundayız.
Elinizdeki bu şiir yıllığında Türkiye'de etkin olan şiir anlayışlarının bütünüyle örneklendiğini göreceksiniz. Bu toplam, şiire ilişlun düşünebilmenin bir nesnesini daha oluşturmak üzere hazırlandı. Umarım, bu bağlamda değerlendirilir; umarım, 'yeniden şiir!' demenin bir olanağını oluşturur.
Bu çalışmayı yaparken hiç de yalnız olmadım. Ulaşamadığım dergileri bulup buluşturup görmemi sağlayan Av. Suat Çelebi'ye; seçtiğim şiirleri usanmadan dizen şair arkadaşım Hülya Deniz Ünal'a; ayrıca beni yürekten destekleyen Ogün Kaymak'a, Op. Dr. Serdar Küçükalioğlu'ya, Op. Dr. Ragıp Kayar'a, Av. Mehmet Yatar'a ve Broy çalışanlarına teşekkür ederim.
VEYSEL ÇOLAK
Karşıyaka, Aralık 2005
İzlenen Dergiler:
Ada, Adam Sanat, Agora, Akatalpa, Andız, Amik, Akköy, Berfin Bahar, Beşparmak, Bireylikler, Cumhuriyet Kitap, Damar, Deniz Suyu Kâsesi, Dize, Düşünsel, Düş(v)eyaz, Dört Renk, Etken, Esme!; Edebıyat Eleştiri; Eski, Evrensel Kültür, Geceyazısı, Hürriyet Gösteri, Hece, Hayal, Heves, İmgelem, İnsancıl, İspinoz, İzmir İzmir, Haikum, Kanat, Karşıkalem, Kitap-lık, Kitap Haber, Kum, Lacivert, Litterature" Kül, Pitoresk, Mavi Dergi, Mavi; Merdivenşiir, Mühür, Mortaka, Özgür Pencere, Öykü-Şiir, Oda, Pencere, Radikal Kitap, Sanat ve Hayat, Sühan, Sonsuzluk ve Bir Gün, Sınırda, Sığınak, Sevgi Yolu, Şarapya, Şair Çalışıyor; Şair Çıkmazı, Şiiri Özlüyorum, Şiir Atı, Şiir Ülkesi, Şiiristan, Şiirin, Tay, Tasfiye, Turnalar, Türk Dili Dergisi,Üç Nokta, Uzak, Ücra, Ünlem, Varlık, Virgül, Yaratım, Yaşayan Yarın, Yasakmeyve, Yeni (Ölen Bir Kültür Üzerine Yazılar), Yom Sanat, Yolcu
Veysel ÇOLAK
|
