1 - Yüzyıl Eşiğinde Şiirimizin Yeni Meteorları
Akatalpa’nın ilk sayısıyla birlikte verdiğimiz “Şiirimizde 1999 Ufuk Turu” ekimiz olumlu tepkiler alınca toplanıp üç ayda bir genç şairlere yönelik bir ek verme konusunda tartışıp anlaştık.
Demek ki uygulama aşamasına gelen düşüncemizi yerine oturtmuş olsaydık; Nisan, Temmuz, Ekim aylarında ufuk turu dışında üç ek daha verecektik. Nedense bir türlü bu düşünceyi uygulamaya geçiremedik. Geçirseydik; Sina Akyol’un duyarlılık gösterdiği, Metin Celâl’in cevap verdiği önemli bir tartışmanın bir tarafı da istesek de istemesek de biz olacaktık!
Sina Akyol, Varlık’ta tek seçiciliğe soyununca (amatör şairlerin) sorumluluk duygusunun ne yaman bir şey olduğunu anladı galiba! "Yırt gitsin! Bırak kalsın! Yolla gelsin! Yak bitsin!” havasından sıyrılıp görevini titizlikle yerine getirdi. Öğütleri tutarlıydı, izledik onları. Sevgili Akyol Varlık’ta Dolaylı Anlatımlar adıyla, serbest atışlı keyifli bir işe soyunmuş, biz de çok iyi bir düzyazıcı kazanmıştık! Gerçekten keyif verici iki yazı da yazdı sevgili Akyol.
Sanıyorum, sanatçı duyarlığı, tek seçici titizliğiyle çarpışınca vicdan terazisi bazı şeyleri sorgulamasını buyurdu Akyol’a... Bin bir emekle seçiyoruz, peki ne oluyor bundan sonra, dedirtti sonunda... Piyasa koşulları sevgili Sina, piyasa koşullarında ne oluyorsa o oluyor! Dağ başındaki Mozartlar doğmadan ölüyorlar ya! İşte öyle bir şey! Hiç üzülme Sina’cığım; bu piyasa her yıl binlerce Yılmaz Erdoğan doğurur inan olsun! Uykuların kaçmasın, daktilosu olmayan nev-heves delikanlılar da o dürtülerle bir yerden fışkırmazlarsa, bil ki başka bir yerlerden fırlarlar sevgili Sina. Korkma, sen cesur bir ırkın ahfadısın!...
Bugün Varlık, Adam Sanat, Kitap-lık, E dergisi gibi birçok dergi doğal olarak bir seçme yapıyorlar. Sanıyorum bu kıt koşullarda yılda 100’e yakın yeni şair arz-ı endam ediyor! Bir de eski şairlerle, birkaç tıfılı paçal yaparak işin kolayını bulmuş şiir tüccarları var! Fanzinciler sağ olsun, onları bilmeden bizler hortlattık! İstanbul geçilmiyor; elle, fotokopiyle, bilgisayarla yapılan fanzinlerden...
Metin Celâl, Sina’ya verdiği cevapla benim de bazı kuşkularımı ortadan kaldırdı. Zamanla kişilerin kafasında bazı sorular ister istemez oluşuyor demek... Benim de şiirlerin dergide sunuluş biçiminden kaptığım bir gıcık varmış, o, gün yüzüne çıktı! İyi de oldu. Bu yazı kaçınılmaz olarak Sina Akyol yazısına dönüşmeye başladı imdat, aman...
Ben asıl, genç ya da yeni şairlerin üzerine yazmak istiyorum burada, ama elde hiçbir şey yok. Çoğunun yaşını, yöresini, eğitim, öğretimini bilmiyoruz. Ayrıca genç diye emekli şiir tutkunlarını, bu alandan başarıyla uzaklaştırdığımız söylenebilir mi? Şiirleri için yaşını bilmediğimiz kişiye ne diyebilirsiniz ki? Söyleyeceğimiz sözün hedefini bulmasından kuşku duyarken keskin ne söyleyebilirsiniz ki? Mülayim davranmak ne derece doğru olur, tartışılır? Bakın Varlık’taki seçmelerde çok sıradan kişiler, hoşgörü nedeniyle araya giriyor sanıyorum.
Kitap-lık dergisinde böyle olmuyor. Yeni diye ortaya sürdükleri gençlere neredeyse saygıyla yaklaşmak gereğini duyuyorsunuz. Demek ki şiir seçip yayımlama işi de bir kalite sorununu ortaya çıkarıyor ya da bu hep böyle olmalı değil mi?
Genç nüfusun toplumun önemli bir kesimini oluşturduğunu çok iyi biliyoruz. Şiire ilgi azalıyor diyorlar, sanmıyorum çünkü veriler hiç de öyle değil. Sina, bir aylık sürede yalnız iki dergide; 7/8 yeni addan söz edebiliyor. Mehmet H. Doğan’ın, yılda 15-20 yeni kişiyi alıyor yıllığına diye az dedikodusu yapılmadı!
Yılda öne çıkarılan yüz kadar şair adayını dergiler listelerine alıp izlesinler... Ben öyle yapıyorum... Ayrıca ilk kitaplarını da eksiksiz denecek biçimde izliyorum. Burada onlara ne denli değineceğim pek belli değil ama... Birkaçına söz düşer, sanırım!
Bu seçki, 2000 yılında çıkan 55 değişik edebiyat-sanat dergisi taranarak yapılmıştır. Adlarını anmak çok uzun sürer. Bu önsözde yer bulamayız onlara...
Biraz da yeni şair fabrikalarına, yani dergilere göz gezdirelim... Şiirin tezgâhı dergiler, ben dergi sayfalarından geçmeyen şaire, şair demem.
Metin Celâl; E dergisinde önemli bir iş yapıyor... E dergisi bana göre asıl bu yönüyle sivrildi. Örneğin Uğur Aktaş bana şiirini özletiyor. Çok iyi bir yoldu. E dergisinde yayımladığı üç şiiri var, hepsi başarılı şiirler : “Seferi İktidar”, “Ormanda Kaybolanların Soykütüğü”, “Mağarada” bunlardan... Üç aylık gençlik sayılarına alacağım E dergisi kaynaklı şairler şunlar olurdu : Mustafa İbakorkmaz, Selahattin Yolgiden, Ali Duman, Ertuğrul Meşe, Sadık Karlı, Aslan Özdemir, Burçin Ak. Demek elemeler yapılıyor. Metin Celâl, neye güvenerek zarını seçtiklerinden yana atıyor. Bu o kadar kolay mı? Bünyamin Küçükkürtül’ün kumaşı çok sağlam! Şener Özmen adı hiç yabancı gelmiyor? A. Galip : Birkaç dergide adına rastladım. Vasat üstü, ama her an aldatabilir! Tetikte olmalı! Soner Sancaktepe, tehlikeli. Kitabını gördüm korktum, meğer bilmediğimiz ne cevherler varmış! Değeri kendinden menkul! “Kuka” adlı şiirini beğendim. Zekai Bostancı!... Otuz kırk yıl önceden fazla şeyler söylemiyor. Dirilirse hortlak olur! Yine de saygımızı eksik etmeyelim. Çünkü yapılan saygıdeğer bir iş. Mehmet Erte’ye mim koymak gerekir, kaybolmasın diye! Onur Babanoğlu, Ferruh Bakır, Bahtiyar Kaymak, Hülya Karaaslan, Ilgım Veryeri, Adem Yeşilyurt... ve bir de Fatma Nur. Gerçi Metin Celâl’in seçtiklerinden değil ama, bence bir başka açıdan Longuzlar / Akıntılar şairi çok önemli. Yaşar Miraç’ın yerelliğini değişik kullanan başarılı bir Karadenizli. Kimse bunu işaret etmedi. İşte bu noktaya dikkat çekiyorum! [F. Nur’un Yeni Biçem’de de birkaç şiiri yayımlanmıştı.] Adem Yeşilyurt, seçkiye aldığım, seve seve aldığım bir ad, ama bana en iyi şiirini almamışım gibi, tedirginlik veriyor! Yaz tatilinin avareliğine verin n’olur.
Metin Celâl, saydıklarımı dikkate alırsak çok başarılı sayılır, %80’in üzerinde isabetli sayılır ki bu çok yüksek bir yüzdedir. Şiirini değerlendirdiği şair adayları güvenilir bir kişiye başvurarak ilk adımlarını emin olarak atabilirler, gayrisi onlara kalmış. Sakın ola ki şiirden para kazanırım hayalciliğine düşmesinler, öğrenimlerini aksatmasınlar. Bu da bizim unutmamamız gereken uyarı görevimiz. Sakın ha!...
Uç dergisinin 6. sayısı, beni her baktığımda coşturuyor, ama ne eksik bu coşkuda bilemiyorum, sonu buruk bir coşku! Coşkunuza katılan az olursa, burukluk mu yaşanır? Neden doğru dürüst çıkaramıyor, pazarlayamıyorlar bu değerli dergiyi anlamıyorum? Nur Saka’nın “Eylül Yavrusu”, Mehmet İşten’in “Do”su, Öznur Karayakan’ın “Mumdan Işıklar”ı, Mehmet Atak’ın “Dil Tengi, Dil Teşne, Dil Zinde”si, Abdullah Eraslan’ın “Söylenti”si, bilinen şairlerin dışında başarılı bulup bu seçkiye alınmak için beni zorlayıp kışkırtan şiirler inanın...
Varlık dergisinde C. Hakkı Zariç ilgimi çeken, ama tedirgin yaklaştığım bir ad. Ramazan Tekinel olur mu? Bilemem?
Genç şair seçmek bir cehennem, aslında seçki işi bir cehennem. Şiir dergilerinde üç beş yıldır görünenlerle, ilk şiirini yayımlayanları paçal yaptım... Günahı, terlemesi, titremesi, pişmesi benim payım... Sormayın, zaten yerim kalmadı, nedenlerimi sıralamak için. Birçok etkenle bu tercihleri yaptım. Siz, soruyu benim adıma kendinize sorun. Böylece varsıl bir serüvene açılırsınız. Sevgili Meteorlarım, yanın ve ışık saçarak yol alın... şiirler ola!
İhsan ÜREN
|
