İran'da özlelikle Azerbaycan kökenli şairler, yazarlar ve araştırmacılara baskı yapıldığı, çok sayıda aydının tutuklandığı bilgileri gelmekte. Tutuklanan aydınların aileleriye görüştürülmemesi, yakınlarına bilgi verilmemesi kaygıların artmasına neden olmakta.
Azeri Türkçesi'nin yasak olması nedeniyle bir çok şair ve yazar başka ülkelerde açılan sitelerde seslerini duyurabiliyordu.
Bu baskıları kınıyor, Başta PEN Türkiye Merkezi ,Türkiye Yazarlar Sendikası, Edebiyatcılar Derneği olmak üzere tüm yazın dünyasından ve örgütlerden konuya ilgi ve destek bekliyoruz.
İran'da yaşayan Azeri kökenli yazarların kaleme aldığı bildirinin Türkçe metni:
Değerli Kalemdaşlar,
1925 yılında Rza şahın yönetime gelişiyle İran milletler cehennemine çevrildi. Onun "Bir devlet, bir millet" siyaseti sonucu İran'da konuşulan diğer dillere yasak koyuldu. Bununla da çeşitli baskılarla başka milletleri eritme (asimilasyon) siyaseti uygulamaya koydular.
İran'da uygulanan bu faşist siyasete karşı başka etnik kökene sahip milletler çeşitli dönemlerde baş kaldırarak öz haklarını istemişlerdir. 1945-46 yılları arasında Azerbaycan'da, millet bir il içinde öz milli devletini kurmuş, çağa uygun çeşitli islahatlar yapmışlardır. Ancak bir yıl sonra Tahran yönetimi Azerbaycan'a saldırarak binlerce insanı öldürmüş,o devletin önde gelen bir çok şahsiyetini de idam etmiştir. Ancak Azerbaycanlılar yılmayarak öz milli haklarını istemekten geri durmadılar. Bu yolda çeşitli dönemlerde çok sayıda aydın insanını kurban vermişlerdir.
Şimdilerde İran'da 30 milyonun üzerinde Azerbaycan Türk'ü yaşamaktadır. Ancak bunu göz önüne almayan İran, en çok azınlığı olan Azerbaycan Türklerinin temel insan haklarını tanımamaktadır. Onların ana dillerinde tek bir okul bile açmamıştır. Bu durum çağdaş dünyada yalnızİran'da sürdürülmektedir.
Son günlerde İran Devleti baskılarını daha da artırmıştır. İran'da yaşayan çoğu Azerbaycanlı aydınları tutuklamakta, hapsetnekte ve işkence yapmaktadır. Yakın zamanda Tahran'da çok sayıda tanınmış Azerbaycanlı şair, yazar, araştırmacı gazeteci tutuklanmıştır. İran hükümeti tutuklananların yakınlarına, ailelerine hiçbir bilgi vermemektedir. İran'da insan haklarıyla ilgili çalışma yapan kurumların da çabaları sonuç vermemektedir.
Bunu dikkate alarak biz Azerbaycanlı yazarlar, şairler öz kalem dostlarımızın ağır durumunu, harici kalemdaşlara bildirdik. Bizim sesimizi dünyaya yaymaya yardımcı olmanızı istiyoruz.
Tutulanların adları:
1. ALİREZA SARRAFİ
2. HASAN RAŞEDİ
3. AKBAR AZAD
4. SAEİD MUĞANLİ(MAHAMMADİ )
5. MEHDİ NAEEMİ
6. HAMİD ARĞIŞ
