Nobel Edebiyat Ödülü sahibi Rus yazar Aleksandr İsayeviç Soljenitsin 89 yaşında öldü. SSCB döneminin muhalif yazarı Soljenitsin'in oğlu , babasının Moskova’daki evinde kalp yetmezliği nedeniyle gece öldüğünü söyledi. Rusya’nın eski Devlet Başkanı Vladimir Putin'in geçen yıl devlet ödülü verdiği yazar çağımızın tanınmış edebiyatcılarındandı.
Aleksandr İsayevic SOLJENITSIN (1918-2008)
11 Aralık 1918'de Kuzey Kafkasya'daki Kislovodsk'da doğdu. Doğumundan önce babasını kaybettiği için annesi ile Rostov'a yerleşti. Liseyi bitirdikten sonra fizik ve matematik dallarında yüksek öğrenim gördü. Moskova Felsefe ve Edebiyat Enstitüsünde mektupla eğitim gördü. Rostov yakınlarındaki Morokovsk'da fizik öğretmenliğine atandı. yüzbaşı rütbesiyle İkinci Dünya Savaşı'na katıldı. Cepheden yazdığı mektuplarda Josep Stalin hakkında eleştirilerini belirtince tutuklandı ve sekiz yıl ceza kampında hapis cezasına çarptırıldı. Moskova yakınlarındaki bir hapishanede, Kazakistan'da bulunan siyasal tutuklular için düzenlenmiş özel bir kampa tutuklu kaldı. İstenmeyen kişi ilan edildi ve sürgüne gönderildi. Kazakistan'ın Kok Terek köyünde öğretmenlik yaptığı dönemde kansere yakalandı ve bir süre Taşkent'te tedavi gördü. Nikita Kruşçev döneminde hakları geri verildi, Ryasan'da çalışmasına olanak tanındı. 1962'de "İvan Denisoviç'in Yaşamında Bir Gün" adlı kitabını çıkardı. Bu öyküsünün başarısı üzerine kendini tamamen yazarlığa veren Soljenitsin, zorunlu çalışmayı anlatan Stalin karşıtı bu yapıtıyla Kruşçyov'in takdirini kazandı ve bir yıl sonra Sovyet Yazarlar Birliği'ne kabul edildi. Ancak "Matryonin dvor" ve "Dlya polzı dela" adlı öyküleriyle tekrar partinin hedef tahtası haline geldi. 1966'da yazara ülke dışına çıkma yasağı konuldu ve üç yıl sonra Yazarlar Birliği'nden çıkartıldı.
Yaşadığı dönem boyunca çeşitli cezalara çarptırılan Soljenitsın'ın çalışma kampları hakkındaki kitabı Gulag Takımadaları, kapitalist ülkelerde yayına girdi ve anti-Sovyet propagandanın öğelerinden biri oldu. Yazar kendisine verilen 1970 Nobel Edebiyat Ödülü'nü dört yıl sonra alabildi. Bu ödülün kendisine politik nedenlerle verildiği iddia edildi. 1974´te Sovyet hükümeti Soljenitsin´in vatandaşlığını iptal etti ve onu sınırdışı etti. İki sene İsviçre´de kaldıktan sonra 1976´da Amerika Birleşik Devletleri´ne yerleşti. Bu dönemde Soljenitsin Vietnam'a Amerikan müdahalesini deslekledi, Vietnemda Amerikalı tutsakların köleştirildiğini iddia etti. 1974 Portekiz Devrimi'ne karşı Amerika'nın müdahale etmesi gerektiğini savundu. ABD ve Sovyetler Birliği barışı hakkında yazan Amerikalı yazarları eleştirdi. 1989'da yeniden Yazarlar Birliği'ne alındı. O dönem iktidarda bulunan Mikhail Gorbaçov, yazarın yurttaşlık haklarının geri verilmesi doğrultusunda çalışmalar başlattı ve sürgünüyle ilgili kararı 1991 yılında resmen kaldırttı. 1994'te Rusya'ya dönen yazar parlamento önünde yaptığı konuşmada Rusya'nın kendisine göre hatalarla dolu demokrasiye geçiş şeklini eleştirdi. 2007'de Rusya eski devlet başkanı Vladimir Putin tarafından ödül verildi. 3 Ağustos 2008'de Moskova'da kalp yetmezliğinden öldü.
Yapıtları:
İvan Denisoviç'in Yaşamında Bir Gün (1962)
Nedenin İyiliği İçin (1962)
Kanser Koğuşu (1966)
İlk Çember (1968)
Aşk Kızı ve Masum (1969)
Ağustos 1914 (1971)
Gulag Archipegalosu, 3 cilt (1973-1978)
Prusya Geceleri (1974)
Aleksandr İsaevich Soljenitsın, Sovyet Liderlerine Bir Mektup, Collins: Harvill Press (1974)
Meşe ve Dana (1975)
Lenin Zürih'te (1975)
Ölümcül Tehlike: Sovyet Rusya ve Amerika´ya Tehditler Konusundaki Yanlış Kavramlar (1980)
Kasım 1916 (1983)
Zafer Kutlamaları (1983)
Mahkumlar (1983)
Rusya'nın Yeniden İnşa Etmek (1990)
Mart 1917 (1995)
Nisan 1917 (1995)
Rus Sorunu (1995)
Görünmez Müttefikler (1997)
200 Yıl Hepberaber: 1772'den İtibaren Rus-Yahudi İlişkileri Üzerine (2003)
