 Vedat TÜRKALİ (1919- )
13 Mayıs 1919'da Samsun’da doğdu. Asıl adı Abdülkadir Pirhasan'dır. Oyuncu Deniz Türkali ve yönetmen Barış Pirhasan babasıdır. Orta öğrenimini amsun Lisesi'nde tamamladı. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü'nden mezun oldu. Maltepe Askeri Lisesi ve Kuleli Askeri Lisesi'nde edebiyat öğretmenliği yaptıktı. 1951'de siyasi eylemleri sebebiyle tutuklandı, Askeri mahkeme tarafından dokuz yıl hapis cezasına çarptırıldı. Yedi yıl sonra koşullu olarak serbest bırakıldı. Rıfat Ilgaz ile Gar Yayınları'nı kurdu. Yayın dünyasında çeşitli işlere girdi. Daha sonra sinema alanına geçti. Çeşitli film senaryoları yazdı. Siyasete girdi ve 2002 seçimlerinde DEHAP'dan aday oldu.
Otobüs Yolcuları, Üç Tekerlekli Bisiklet, Karanlıkta Uyuyanlar gibi önemli filmlerin senaryolarını yazan Türkali, 1965'te senaryosunu yazdığı Sokakta Kan Vardı ile yönetmenliği de denedi. Kurgusu, anlatım tekniği ve gerçekçi yaklaşımıyla çağdaş edebiyatta bir aşama olarak nitelendirilen ve Milliyet Roman Yarışması’nı ve Orhan Kemal Roman Armağanı’nı kazandığı Bir Gün Tek Başına'yı yazdı. Bu romanını Mavi Karanlık izledi. Yeşilçam Dedikleri Türkiye ve tek Kişilik Ölümle roman uğraşısını sürdürdü.
Yapıtları:
Bir Gün Tek Başına (roman, 1974)
Eski Şiirler, Yeni Türküler (şiirler, 1979)
Üç Film Birden (senaryolar, 1979)
Mavi Karanlık (roman, 1983)
Eski Filmler (senaryolar, 1984)
Bu Gemi Nereye (yazılar, anılar, 1985)
Dallar Yeşil Olmalı (oyun, 1985)
Tek Kişilik Ölüm (roman, 1989)
Özgürlük İçin Kürt Yazıları (1996)
Güven (roman, 1999)
Komünist (anı, 2001)
Yeşilçam Dedikleri Türkiye (roman, 2001)
Bu Ölü Kalkacak (oyun, 2002)
Dallar Yeşil Olmalı (oyun, 2002)
Kayıp Romanlar (roman, 2004)
Ödülleri:
1965 Antalya Altın Portakal Film Festivali, En İyi Senaryo Ödülü / 'Karanlıkta Uyananlar' ile
1970 TRT Oyun Ödülü / 'Dallar Yeşil Olmalı' ile
1974 Milliyet Roman ödülü / 'Bir Gün Tek Başına' ile
1976 Orhan Kemal Armağanı
1982 Sendika ödülleri / 'Güneşli Bataklık' ile
Çekoslovakya’da Carlovy Vary Film Festivali Ödülü / 'Bedrana' adlı filmle
|
