|
 Ataol BEHRAMOĞLU (1942- )
13 Nisan 1942’de İstanbul Çatalca’da doğdu. Babasının ziraat mühendisi olması nedeniyle Kars'ta başladığı ilkokulu Çankırı'da bitirdi. Ortaokul ve lise öğrenimini Çankırı'da tamamladı. Bir süre Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesine devam etti, Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Felsefe Bölümü’nün derslerini izledi, aynı fakültenin Rus Dili ve Edebiyatı Bölümü’nden mezun oldu. Türkiye İşçi Partisi'ne girerek ilk örgütlenme çalışmalarına katıldı. "Fikir Kulüpleri Federasyonu"nun (FKF) kurucuları arasında yer aldı. "Dönüşüm" dergisininin kuruluş çalışmalarına katıldı, sahipliğini üstlendi. İsmet Özel’le birlikte "Halkın Dostları" dergisini çıkardı. Aynı yıl İngiltere'ye, daha sonra Fransa'ya gitti. Paris'te gece kulübü bekçiliği, otel katipliği, öğretmenlik yaptı. Moskova Üniversitesi Edebiyat Fakültesi'nde Sovyet edebiyatı üzerine inceleme yaptı. Türkiye'ye dönüşünde İstanbul Şehir Tiyatroları'nda dramaturg olarak çalıştı. Nihat Behramoğlu'yla birlikte "Militan" dergisini kurdu. "Sanat Emeği" dergisinin kurucuları arasında yer aldı. Türkiye Yazarlar Sendikası'nın genel sekreteri oldu. Yayınevlerinde çalıştı. Sofya’da Dünya Yazarları 1. Kurultayı’na Aziz Nesin, Yaşar Kemal ve Burhan Arpad ile Türkiye Temsilcisi olarak katıldı. 12 Eylül harekatından sonra Barış Derneği Davası nedeniyle 10 ay tutuklu kaldı. 8 yıl hapis cezasına mahkûm edilmesi üzerine gizlice Fransa’ya gitti. Fransa’da Sorbonne Üniversitesi’ne bağlı Centre de Poetique Comparee bölümünde Türk ve Dünya Şiiri üstüne seminerler izledi, çalışmalar yaptı. Anka adlı Fransızca Türk Yazın ve Sanat Dergisi yayımladı. Halen İstanbul Üniversitesi Rus Dili ve Edebiyatı Bölümü'nde doçent olarak görev yapmakta, Alkım Yayınları'nın editörlüğünü ve Cumhuriyet gazetesinde köşe yazarlığını sürdürmektedir.
Yazın dünyasına, lise yıllarında "Ataol Gürus" takma adıyla Yeni Çankırı, Yeşil Ilgaz, Çağrı gibi yerel gazete ve dergilerde yayımlanan şiirleriyle adım attı. Üniversite yıllarında Varlık, Yapraklar, Dost, Evrim, Ataç gibi dergilerde çıkan şiirleri,yle tanındı. İlk şiirlerinde Birinci ve İkinci yeni etkisini görüyoruz. Şiir dili ve şiir kimliği Papirüs, Şiir Sanatı, Yeni Gerçek, Yeni Dergi ve Halkın Dostları'nda çıkan şiirleriyle pekişti. Bu şiirlerde toplumcu, etkin bir edebiyat anlayışının örnekleri yer aldı. Toplumcu gerçekçi şiir ilkelelerine yöneldi, şiirini yeni biçim ve tema arayışlarıyla besledi. Sadece kuşağının önde gelen şairleri arasında yer almakla kalmadı, şiirimizin köşe taşlarından birisi oldu. Şiirlerinin yanı sıra çevirileri, antolojileri ve düzyazılarıyla üretkenliğini kanıtladı.
Yapıtları:
Şiir:
Bir Ermeni General (1965)
Bir Gün Mutlaka (1970)
Yolculuk Özlem Cesaret ve Kavga Şiirleri (1974)
Ne Yağmur... Ne Şiirler... (1976)
Kuşatmada (1978)
Mustafa Suphi Destanı (1979)
Dörtlükler (1983)
İyi Bir Yurttaş Aranıyor (1983) (Ankara Sanat Tiyatrosu tarafından oyunlaştırılmıştır.)
Eski Nisan (1987)
Türkiye Üzgün Yurdum, Güzel Yurdum (1985)
Kızıma Mektuplar (1985)
Şiirler 1959-1982 (1983)
Bebeklerin Ulusu Yok (1988)
Bir Gün Mutlaka (1991)
Sevgilimsin (1993)
Yaşadıklarımdan Öğrendiğim Bir Şey Var (1991)
Beyaz İpek Gibi Yağdı Kar (2008)
Düzyazı:
Yaşayan Bir Şiir (1986)
Şiirin Dili-Anadili (1995)
Mekanik Gözyaşları (1997)
Nazım’a Bir Güz Çelengi (1997)
Kardeş Türküleri (1986)
Gezi:
Başka Gökler Altında (1996)
Mektup:
Genç Bir Şairden Genç Bir Şaire Mektuplar (1995)
Antoloji:
Son Yüzyıl Büyük Türk Şiiri Antolojisi (2 cilt, 1987)
Çağdaş Rus Şiiri Antolojisi
Çeviri:
Lili'ciğim, Pantolonlu Bulut'dan, Şair İşçidir (Mayakovski)
Durgun Yıllarda Gelmiş Olanlar Dünyaya (Aleksandr Blok)
Karıma (Nikola Vaptsarov)
Çocuk:
Dünya Halk Masalları (2007)
Ödülleri:
1981 Asya Afrika Yazarlar Birliği Lotus Ödülü
2002 PEN Yazarlar Derneği "Dünya Şiir Günü Büyük Ödülü"
2008 Puşkin Ödülü
|
