|
 Ahmet Hamdi TANPINAR (1901-1962)
23 Haziran 1901'de İstanbul’da doğdu. İlkokulu İstanbul'da Ravaz-i Maarif İbtidaisi'nde, Ortaokulu Sinop ve Siirt rüşdiyelerinde, liseyi, Vefa, Kerkük ve Antalya sultanilerinde tamamladı. Baytar Mektebi'nden ayrılarak İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi’ne devam etti. Mezun olduktan sonra, Erzurum, Konya ve Ankara liseleriyle, Gazi Eğitim Enstitüsü ve Güzel Sanatlar Akademisi’nde edebiyat öğretmenliği yaptı. İstanbul Üniversitesi’ne Yeni Türk Edebiyatı Profesörü oldu. Bir dönem Maraş Milletvekili seçildi. Milli Eğitim Müfettişliği ve bir süre Güzel Sanatlar Akademisinde çalıştıktan sonra İstanbul Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü’ne yeniden döndü. Bu görevde iken 24 Ocak 1962 tarihinde İstanbul’da öldü.
Yahya Kemal ve Ahmet Haşim'in öğrencisi olan Tanpınar yazın yaşamına şiirle başladı. İlk şiirleri, Dergâh, Milli Mecmua, Hayat, Görüş dergilerinde yayımlandı. Şiirlerini hece ölçüsüyle yazdığı halde döneminin hececilerinden farklıdır. Batı edebiyatından Paul Valery ile Marcel Proust'u örnek alan şairin şiirlerinde Ahmet Haşim ve Yahya Kemal'in sentezciliği, yoğunlaşma kaygıları, Haşim'in soyutlama eğilimleri görüldüğü gibi, halk şiir estetiğindeki alışılmış söyleyiş özelliklerine de rastlanır. Sonraki yıllarda Varlık, Görüş, Ağaç Oluş, Ülkü, İstanbul dergilerinde yayımlanan şiirlerinde olgun ve verimli dönewmini görürüz.
Yazın yaşamına şiirle başlamasına ve şiir tutkusuna karşın asıl başarısını düzyazı ürünlerde göstermiştir. Şiirlerinde bir imaj ve müzik kaygısı taşıdığı, hikaye ve romanlarında da, başta zaten tema’sı olmak üzere, psikolojik anları, bilinçaltını aradığı, yansıttığı görülür. 'Bursa'da Zaman' şiiri ile tanınan şair sağlığında altmış kadar şiirinden otuz yedisi ile, tek şiir kitabını yayımladı.
Yapıtları:
Öykü:
Abdullah Efendinin Rüyaları, 1943;
Yaz Yağmuru, 1955;
Hikâyeler, 1983, Dergâh Yay. 2002)
Şiir:
Şiirler (1961) Bütün Şiirleri adıyla genişletilmiş olarak 1976, yeni basım: YKY 1999
Roman:
Huzur, 1949; Dergâh Yay. 2004;
Saatleri Ayarlama Enstitüsü, 1962, Dergâh Yay. 2004;
Sahnenin Dışındakiler, 1973;
Mahur Beste, (1975), Dergâh Yay. 2003;
Aydaki Kadın, ( d1986)
Deneme:
Beş Şehir, 1946; Dergâh Yay. 2004)
Yahya Kemal, (1967)
Edebiyat Üzerine Makaleler, (1969)
Yaşadığım Gibi, (1970)
Monografi:
XIX. Asır Türk Edebiyatı Tarihi, (1949)
Anı:
Günlüklerin Işığında Tanpınar'la Başbaşa
|
