|
Dramatik Şiir:
Tiyatroda kullanılan şiir türüdür. Eski Yunan edebiyatında oyuncuların sahnede söyleyecekleri sözler şiir haline getirilir ve onlara ezberletilirdi. Böylece yaşamın trajik, komik, korkunç yanlarını göz önünde canlandırmak ya da tiyatroda oynanmak için harekete çevrilebilen şiir türününü geliştirildi. Batı edebiyatında Corneille, Racine, Shakespeare, Türk Edebiyatında Namık Kemal, Abdülhak Hamid Tarhan, Faruk Nafiz Çamlıbel bu türün örneklerini vermişlerdir.
Dramatik şiir; tragedya, komedi ve dram olarak üçe ayrılır.
Tragedya:
İlk örnekleri Yunanlılar tarafından, Bağbozumu Tanrısı Dianysos şerefine yapılan dini törenlerden doğan; belli kurallara bağlı bir tiyatro türüdür. Amacı yaşanmış korkunç nitelikteki büyük olaylarla ders vermektir. Konusunu efsanelerden, tarihten, mitolojiden, seçkin kişilerin yaşamından alır.
Tragedyanın dili şiirseldir. Kanlı, çirkin, korkunç sahnelerin seyircinin gözü önünde değil de, dışarıda cereyan ettiği farz edilir, haberciler olayları sahnede hikaye şeklinde anlatırlar. Kaba sözlere yer verilmez. İnsanın hırslarına kapılarak yaptığı kavgaların çoğu felaketle biterdi. Zaman birliği, mekan birliği, olay birliği gibi üç birlik kuralına uygundur.
En ünlü trajedi şairleri Aiskhylos, Sophokles, Euripides ile l7.yy. yaşamış Fransız şairler Corneille ve Racine’dir.
Komedi:
İnsanların ve olayların gülünç yanlarını ortaya koyan şiir olarak yazılmış tiyatro eseri ve oyunudur. Kişilerin, en çok da topluluğun kusurlarını, gülünç yanlarını belirtir. Komedi, bizi güldürmekle kalmaz, aynı zamanda düşündürür.
Konuları günlük yaşamdan, toplumun çeşitli kesimlerinden seçilir. Trajedide olduğu gibi zaman, mekan, ve olay birliği kuralına uyulur.Amaç, sadece gülünç yanları ortaya koymak değildir. Toplumun düşünmesi de amaçlanır. Kaba söz ve şakalara yer verilir, üslupta asalet aranmaz.
Seçilen kişiler Çoğunlukla kişiler halktandır. Düzyazı şiir olarak yazılan örnekleri olsa da şiir olarak yazılırlar.
En ünlü komedi yazarları; Yunanlı Aristophanes (M.Ö.445-385) ve Fransız Moliere (l562-l673)'dir.
Dram:
Dramlar düzyazı şiir (mensur) olarak da yazılabilir. Dramatik şiir manzum dramları kapsar. Dram yaşamdan alınan / uyarlanan tiyatroyu olayı demektir. l9.yüzyılda romantik edebiyat devrinde, trajedinin belli kurallarını kırmak suretiyle ortaya çıkarılan tiyatro çeşididir.
İnsanın şiddetli heyecanlar duymak ihtiyacından doğmuştur. Toplumu sarsan, heyecanlandıran, duygulandıran, öfkelendiren olaylara, korku, merhamet, aşk gibi duygular da ihtiyacımız vardır. Yaşamda birebir yaşayamayacağımız olayları izleyerek bu duyguları yaşamamız da olasıdır. Bu gerekçeyle doğmuş tiyatroya uyarlanan şiir türüdür
Yaşamdaki komik, acıklı her sahne bu tür şiire yansır. Trajıkomik olaylar sahneye taşınır. Konular sadece tarihten alınmaz, günlük yaşamdan da seçilebilir. Kahramanları toplumun değişik sınıflarından olabilir. Olaylar, çirkin de olsa sahnede gösterilir. Genelde mekan, zaman birlikteliğine uyulmaz.
|
