|
-Ç-
Çağrışım:
Sözcüklerin, düşüncelerin, hayallerin aralarında bulunan benzerlik, birlik, yakınlık ya da karşıtlık gibi bağlantılarla birbirlerini anımsatması. Bir sözcük veya sözcük öbeğini okuduğumuz ya da, duyduğumuzda başka bir kavramın zihinde canlanması durumu.
Yazarlar, şairler çağrışımın sınırsız gücünden yararlanarak yazdığı ya da yan yana getirdikleri sözcüklerle okuyucunun belleğinde çok daha farklı anımsatmaları oluştururlar.
Çağrışımsal Alan:
Bir sözcüğün, düşüncenin veya kavramın, çağrışım yoluyla aralarında anlamsal ya da biçimsel bağlantılar oluşturduğu, ilgili tüm kavram, düşünce ve sözcüklerin oluşturduğu bütüne denir.
örnek: şampiyon sözcüğünü duyduğumuzda, başarı, birincilik, kupa, rekor, güç, zafer vb sözcükler gelir. Şampiyon sözcüğü ile birlikte belleğimizde canlanan sözcük, kavram ve düşüncelerin tümüne çağrışımsal alan diyoruz.
Çapraz uyak (kafiye) :
Dörder dizelik bentlerle (dörtlüklerle) yazılan bir şiirde, her dörtlükte 1. ve 3 dizeler ile, 2. ve 4. dizelerin kendi aralarında kafiyeli olması durumu. Genelde koşmaların ilk dörtlüğü çapraz kafiyelidir.
.................... a
.................... b
.................... a
.................... b
Çapraz uyaklı bir şiirin uayk yapısı abab , cd c d , ef ef şeklinde devam eder. Çaprazlama da denen bu tür şiir şeklinde dörtlük sayısı sınırlı değildir. Her konuya uygun olduğu için çok kullanılır.
Ben gidersem sazım sen kal dünyada
Gizli sırlarımı âşikâretme
Lâl olsun dillerin söyleme yâda
Garip bülbül gibi âh ü zâr etme
Çaprazlama:
Bir cümlede ya da bir dizede kullanılan sözcüklerin sırasını, değişik ya da karşıt anlam verecek biçimde tersine çevirerek yineleme.
Çevrikleme:
Bir sözcükteki harflerin yerini değiştirerek elde edilen sözcüklerden her biri. Örneğin: Masa, asma, kısa, askı.
Çokanlamlılık:
Bir sözcüğün birden çok anlama gelme durumu. Sözcüğün asıl anlamı yanısıra çok sayıda yan anlam barındırması. |
