|
ORHON MURAT ARIBURNU ŞİİR VE SİNEMA ÖDÜLLERİ’NİN KURULUŞU VE AMACI
Türk şiirinin ve Türk sinemasının “yeni şiir” ve “geçiş dönemi” evrelerinin kilometre taşlarından biri olan Orhon Murat Arıburnu anısına ölümünün hemen ardından “şiir” ve “sinema” dallarında meslektaşı Hüseyin Alemdar’ın kişisel girişimleriyle 1990 yılında hayata geçirilen Arıburnu Ödülleri, 1990-2005 yılları arasında hem Türk şiirinde hem de Türk sinemasında birçok yeni şair ve sinemacının ortaya çıkmasında ve mevcut genç yeteneklerin başarılarının pekiştirilmesinde çok önemli bir misyon üstlenmiştir. İlk yıllarında Onat Kutlar, Metin Erksan, Atıf Yılmaz, Ömer Kavur, Vedat Günyol, Vedat Türkali, İlhan Berk ve Fazıl Hüsnü Dağlarca gibi Türk şiirinin ve Türk sinemasının usta ve duayenlerinin de görüş ve önerileriyle kimlik kazanan Arıburnu Ödülleri, amaç ve ilkeleri doğrultusunda, aşağıda adları ve yapıtları sıralanan birçok şair ve sinemacının ortaya çıkmasında, mevcut değerlerin pekiştirilip güç kazanmasında önemli rol oynayarak, ödüllendirdiği şair ve sinemacılara bir sonraki yıl/larda seçiciler kurullarında görev vererek, şair ve sinemacıları onore edip yüreklendirerek de amaç ve ilkeleri doğrultusunda üstüne düşeni fazlasıyla yapmıştır.
Orhon Murat Arıburnu Ödülü’nü kazananlar:
Şiir Ödülleri:
1990 – En İyi Şiir Kitabı “Makiler” / Sunay Akın
1991 – En İyi Şiir Kitabı “Düş Kuyusu” / Gültekin Emre
1992 – En İyi Şiir Kitabı “Rüzgârla Dolu” / Ali Asker Barut
1993 – En İyi Şiir Kitabı “Küs” / Engin Turgut
1994 – En İyi Şiir Kitabı “İmzası Gül” / Abdülkadir Budak
1995 – En İyi Şiir Kitabı “Ait’siz Kimlik Kitabı” / Mustafa Irgat
1996 – En İyi Şiir Kitabı “ Dicle Üstü Ay Bulanık” / Şükrü Erbaş
En İyi Şiir Dosyası “Ürperme” / Yelda Karataş
1997 – En İyi Şiir Kitabı “Rüzgâr Dolu Konaklar” / Bejan Matur
1998 – En İyi Şiir Kitabı “40 Şiir ve Bir” / Haydar Ergülen
En İyi Şiir Dosyası “Yaşamaşk” / Zeynep Uzunbay
1999 – 10’uncu Yıl Özel Şiiri ve Şairi / Yılmaz Odabaşı ve Şiiri ve siyasi duruşu
En İyi Şiir Kitabı “Son Arzum Gül ve Kedi” / Zeynep Köylü
2000 – En İyi Şiir Kitabı “Bir Çift Siyah Deri Eldiven” / küçük İskender
En İyi Şiir Dosyası “kâh ve rengi” Onur Caymaz
En İyi Şiir Dosyası “Kuytumda” Gonca Özmeen
2001 – En İyi Şiir Kitabı “Yazöte” / Mehmet Mümtaz Tuzcu
En İyi Şiir Dosyası “Ses Salkımları” / Hüseyin Peker
2002 – En İyi Şiir Kitabı “Seni Seviyorum” / Süreyya Berfe
En İyi Şiir Dosyası “Zamfir” / Yılmaz Arslan
2003 – En İyi Şiir Dosyası “Mahvedici Melek” / Hüseyin Köse
2004 – En İyi Şiir Kitabı “ Sentetik Rüyalar” / Mehmet Öztek
En İyi Şiir Dosyası “Kambur ve Harita” / Ali Özgür Özkarcı
2005 – En İyi Şiir Kitabı “Deli Bal” / Arife Kalender
(Maddi olanaksızlar nedeniyle ödül kesintiye uğradı)
Sinema Ödülleri:
1997 – En İyi Film / En İyi Senaryo “Sen de Gitme” / Tunç Başaran
En İyi 2. Film / En İyi Yönetmen “Tabutta Rövaşata” Derviş Zaim
En İyi Kadın Oyuncu / Olivia Bonamy “Sen de Gitme”
En İyi Erkek Oyuncu / Ahmet Uğurlu “Tabutta Rövaşata”
1998 – En İyi Film / En İyi Yönetmen “Kaçıklık Diploması” /Tunç Başaran
En İyi Kadın Oyuncu / Ayda Aksel “Kaçıklık Diploması”
1999 – 10’uncu Yıl Özel Oyunculuk Ödülü (Erkek) / Güven Kıraç ve sineması
10’uncu Yıl Özel Oyunculuk Ödülü (Kadın) / Ayşin Aydemir ve sineması
En İyi Film / En İyi Yönetmen “Gemide” / Serdar Akar
En İyi Erkek Oyuncu / Erkan Can “Gemide”
2000 – En İyi Film / En İyi Yönetmen “Üçüncü Sayfa” / Zeki Demirkubuz
En İyi Erkek Oyuncu / Ruhi Sarı “Üçüncü Sayfa”
En İyi Kadın Oyuncu / Başak Köklükaya “Üçüncü Sayfa”
2001 – En İyi Film / En İyi Yönetmen “Filler ve Çimen” / Derviş Zaim
En İyi Erkek Oyuncu / Erol Keskin “Herkes Kendi Evinde”
En İyi Kadın Oyuncu / Sanem Çelik “Filler ve Çimen”
En İyi Film Jüri Özel Ödülü “Herkes Kendi Evinde” /Semih Kaplanoğlu
2002 – En İyi Film / En İyi Yönetmen “Uzak” / Nuri Bilge Ceylan
(En İyi Film Ödülü “Yazgı” Zeki Demirkubuz ve “9” Ümit Ünal’la ortak)
En İyi Erkek Oyuncu / Muzaffer Özdemir “Uzak” – Fikret Kuşkan “9”
En İyi Kadın Oyuncu / Lâle Mansur / “O da Beni Seviyor”
2003 – En İyi Film / “Bekleme Odası” / Zeki Demirkubuz
En İyi Yönetmen / Ömer Kavur / “Karşılaşma”
En İyi 2. Film / “Çamur” / Derviş Zaim
En İyi Erkek Oyuncu / Uğur Polat / “Karşılaşma”
En İyi Kadın Oyuncu / Nurhayat Kavrak / “Bekleme Odası”
2004 – En İyi Film / “Karpuz Kabuğundan Gemiler Yapmak” / Ahmet Uluçay
En İyi Yönetmen / Uğur Yücel / “Yazı Tura”
En İyi Erkek Oyuncu / Olgun Şimşek “Yazı Tura”
En İyi Kadın Oyuncu / Rüçhan Çalışkur / “Bulutları Beklerken”
2005 – (Maddi olanaksızlar nedeniyle ödül kesintiye uğradı)
Kaynak: Hüseyin ALEMDAR
 Orhan Murat ARIBURNU (1920 – 1989)
12 Aralık 1920'de Eskişehir'de doğdu. Haydarpaşa Lisesi'ni bitirdi. Bir süre askeri okulda okudu. Hukuk Fakültesi, daha sonra da Edebiyat Fakültesi'nde öğrenim gördü. Öğrenimini yarım bırakarak sinemaya geçti. Senaryo yazarlığı, aktörlük ve rejisörlük yaptı. Türk Kuşu çalışmalarına katıldı, pilot ehliyeti aldı. Öğretmen yardımcılığı ve muhabirlik yaptı. 1945'te Şadan Kamil'in yönettiği "Gençlik Günahı" adlı filmle oyunculuğa başladı. İlk filmi "Yüzbaşı Tahsin"i 1950'de yönetti. Birinci Türk Film Festivali'nde "Kanlı Para" adlı filmiyle en başarılı rejisör ve senaryo yazarı ödülleri aldı. 1970-72 yılları arasında Türkiye Edebiyatçılar Birliği genel sekreterliği ve Türkiye Sanatçılar Birliği genel başkanlığı yaptı. Türkiye Yazarlar Sendikası'nın kurucu üyeleri arasında yer aldı. 1980'li yıllarda Almanya'da oyunlar sahneye koydu, tiyatro dersleri verdi ve şiir kitapları yayınladı. Yaşamının son yıllarını Almanya Berlin'de geçirdi. 11 Nisan 1989'da Berlin'de öldü.
İlk şiirleri 1936 yılından başlayarak yazdığı şiirler çeşitli dergi ve gazetelerde yayınlandı. Şiirleri çeşitli yabancı dillere çevrildi. 1947'de İstanbul'da dünyanın ilk resimlendirilmiş şiir sergisini açtı. Yeni Şiir Akımı destekledi. Çoğu kısa olan şiirlerinde toplumsal aksaklıkları alaycı bir dille eleştirdi. dilsel ya da kurumsal tuhaflığı çarpıcı bir biçimde yansıttığı şiirleriyle ün kazandı. Anısına, Hüseyin Alemdar'ın şahsi girişimi ve gayreti ile şiir, kısa film ve film öyküsü gibi dallarda verilen Orhon Murat Arıburnu Ödülleri başlatıldı.
Yapıtları:
Şiir:
Kovan (1940)
Bu Yürek Sizin (1982)
Buruk Dünya (1985)
Önemli Filmleri:
Yüzbaşı Tahsin - 1950
Kanlı Para - 1953
Sürgün - 1953
|
